Kunnen dieren denken? Een online les over ‘superslimme Hans’, het paard dat kon hoofdrekenen

Aan het eind van de 19e eeuw kocht de Duitse wiskundeleraar Wilhelm van Osten een paard waarvan hij al gauw vermoedde dat het een heel intelligent dier was. Zo slim dat Wilhelm zijn paard Hans de basisregels bijbracht van het hoofdrekenen. Als zijn baasje een rekensom opgaf dan tikte Hans heel keurig net zo vaak met zijn hoef totdat hij bij het juiste antwoord aankwam.

Een paard dat kan hoofdrekenen! Dat stond natuurlijk al gauw overal ter wereld op de voorpagina’s van de kranten. Uiteraard waren er ook mensen die hardop aan dit verhaal twijfelden en die zeiden dat Wilhelm de mensen met zijn hoofdrekenende paard gewoon in de maling nam.

En dus werd er een speciale, 13-koppige onderzoekscommissie samengesteld – met onder meer een psycholoog, een wiskundeleraar, een dierentrainer, een circusdirecteur en een goochelaar – voor een heus wetenschappelijk experiment! Maar na anderhalf jaar onderzoek was die commissie er nog steeds niet uit… Pas enkele jaren later ontdekte een nieuw onderzoeksteam hoe het nou werkelijk zat met Hans, het superslimme, hoofdrekenende paard.

Wat denk jij? Wat zou de uiteindelijke onderzoeksconclusie geweest zijn? Kon Hans werkelijk hoofdrekenen? Kunnen dieren denken? Wat is denken eigenlijk? En mag je een vis wel beoordelen op zijn vermogen om in een boom te klimmen?

Week van de Kinderfilosofie: dagelijks online lessen tijdens Darwin Live

Tijdens de Week van de Kinderfilosofie (9 t/m 17 april) organiseert De Filosofietuin het online event Darwin Live. Dagelijks verzorgt ‘filosofiemeester’ Ruud van der Meulen een aanbod van online lessen. Deze lessen vinden plaats via ZOOM in een kleine kring van maximaal 10 kinderen (ouders mogen op de achtergrond meefilosoferen). Lesduur: 90 minuten (met korte pauze tussendoor).

In deze online les filosoferen we over hoe jullie denken over de vermogens van dieren tot denken. Ook staan we stil bij jullie eigen ervaringen met dieren. En ik laat jullie naar aanleiding van YouTube-filmpjes puzzelen op de uitkomsten van enkele verrassende experimenten naar slimme en sociale dieren.

Verder vertel ik jullie meer over de ideeën van beroemde filosofen en biologen zoals Aristoteles, René Descartes, Charles Darwin en Frans de Waal. Al duizenden jaren beweren grote denkers dat wij mensen toch echt heel speciaal zijn. Maar vanaf de 20e eeuw worden er onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat dieren stukken slimmer en socialer zijn dan we lange tijd dachten.

Darwin Live is een special van Leo Live, een online filosofieclub voor alle nieuwsgierige kinderen uit Nederland, Vlaanderen en daarbuiten. Sinds de start afgelopen december volgden al 173 kinderen een online les bij Leo Live.

Uw kind aanmelden?

Ga dan naar deze inschrijfpagina en verzend zo spoedig mogelijk het vooraanmeldingsformulier. Op grond van die gegevens maak ik vervolgens een planning van lesgroepen en lesmomenten. Via het formulier kunt u voor uw kind desgewenst een voorkeur aangeven voor het filosoferen binnen peergroepen naar leeftijd en begaafdheid (waaronder HB- en UHB-groepen).

Boeken als bibliotheek of school (PO/VO)?

Ga dan eveneens naar deze inschrijfpagina en verzend zo spoedig mogelijk het vooraanmeldingsformulier. Eventueel ook mogelijkheden tot maatwerk. Bijvoorbeeld: online lessen via een ander videoplatform zoals Google Meet. Prijsindicatie: standaarduurtarief is €50,00 (Btw vrijgesteld).

Bonusproject Superslimme dieren

Hoe slim en sociaal is jouw huisdier? Naar aanleiding van de les Kunnen dieren denken? hebben leerlingen van verschillende scholen hun eigen proefjes gedaan naar slimme en sociale dieren (zie bijvoorbeeld dit project van leerlingen van het Dominicus College).

Bij aanmelding voor Darwin Live ontvang je per e-mail een PDF-werkblad met tips voor het opzetten van je eigen experiment bij je hond, je kat, je cavia, de merel in jullie achtertuin of willekeurig welk ander huis-tuin-keuken-of-boerderij-dier. Herkent je hond zichzelf bijvoorbeeld in een spiegel? Kortom: verzin (samen) een proefje, maak een filmpje en presenteer de resultaten van je onderzoek op school voor je klasgenoten.