De Amsterdamse Openbare Bibliotheek van de Hallen opende tijdens deze Week haar deuren speciaal voor een workshop met het Onwijs Grote Filosofie Doeboek. De elf deelnemers varieerden in leeftijd van 7 tot 12. Kinderfilosoof en filosofische kinderboekenschrijfster Sabine Wassenberg schreef hierover een mooi verslag.
Ik las eerst een hoofdstuk voor uit Philo en Sophia (via de site te bestellen!), dat ook in het boekje staat van de Week van de Kinderfilosofie: Eikeltjes en Baby’s. Hierin wordt gesuggereerd dat het knap is van een eikeltje dat hij ‘weet’ hoe hij moet uitgroeien tot een eikenboom. De zevenjarigen gniffelden en vonden het een goed verhaal. Maar hoe weten eikeltjes dat nou, inderdaad?
‘Sommige dingen gebeuren gewoon. Het gaat vanzelf.’Â Het was hetzelfde soort geluid als later klonk: ‘Bij sommige dingen moet je niet vragen waarom, die zijn gewoon zo.’Â Dat ging, als ik het me goed kan herinneren, over de vraag of het een gelukkig toeval was dat mensen zijn ontstaan uit apen?
We hebben het over nog veel meer gehad:
Allereerst: wat is natuur? Is vuur ook natuur? Deze vraag prikkelde, want iedereen dacht dat vuur bij natuur hoorde, maar één jongen dacht van niet. Vuur zweeft er een beetje boven en hoort er niet echt bij. Het is natuurlijk geen levend wezen, sowieso. Maar ja, een wolk of een plas water ook niet. En dat vond hij ook wel natuur. De kwestie ging gauw over dode materie zoals stenen en rotsen, die volgens sommigen toch zeker bij natuurlandschap horen, maar anderen, die het criterium ‘levende wezens’ aan hielden, meenden dat steen geen natuur kon zijn. Volgens sommige kinderen was vuur dan ook plots geen natuur meer.
Waarom is de natuur er? Voor de mens? En zijn uitlaatgassen slecht te noemen? De kinderen kwamen met mooie antwoorden: ‘Niet één auto is slecht, alleen allemaal samen.’ Er werden ook mooie perspectiefwisselingen ingebracht: ‘Het hangt ervan af of je als mensheid wilt doorleven, en dus als mens. Als dat niet zo is, dan hoef je het niet slecht te noemen.’
Door te bladeren in het Onwijs Grote Filosofie Doeboek kwam de vraag naar boven of de kinderen weer terug wilden naar het paradijs, Niet veel kids wilden terug naar vroeger, ze zijn erg tevreden met de moderne en comfortabele wereld van computers en telefoons, maar ze maakten zich wel zorgen over het klimaat en de natuur. Ik merk het vaker in klassen. Terwijl ik zelf in mijn jeugd hoogstens ooit eens met een uitstervende panda medelijden heb gevoeld naar aanleiding van een campagne van het Wereld Natuur Fonds, is deze generatie zich erg bewust van het belang van de bij, het gevaar van ontbossing en de klimaatcrisis. Gelukkig was er in deze groep ook vertrouwen in de natuur. Zoals één meisje zei: ‘Bomen hebben zich aangepast, door evolutie, om uitlaatgassen om te zetten in zuurstof dus die zullen ook verder aanpassen als het nodig is. Zolang er een vijand is, de auto’s, vinden ze wel een manier om hiermee om te gaan.’
Ik hoop dat ze gelijk heeft.